Poging drieëntwintig

Toen ik met mijn blog startte bij het begin van deze cursus “Start to web 2.0 in 23 stappen” moest ik op zoek naar een nickname en koos ervoor mezelf Bibber te noemen. Je kon die naam op twee manieren interpreteren. Enerzijds duidde hij op de angst om overspoeld te worden met al die web 2.0 applicaties en geen tijd te vinden om ze in onze kleine bibliotheek te integreren, anderzijds kon je Bibber ook lezen als de overtreffende trap van Bib, want ook daar was ik me van bewust: de bibliotheek 2.0 kan onze mogelijkheden exponentieel doen toenemen. Als ondertitel koos ik voor “of de latente angst voor de kwadratuur van de bib”. Op Wikipedia lees ik dat de kwadratuur van de cirkel als metafoor wordt gebruikt om “een nutteloze of vergeefse onderneming uit te drukken”. Waren al die nieuwe dingen wel onder de knie te krijgen? Ga ik de tijd vinden om dat allemaal te volgen? Dat viel uiteindelijk goed mee. Veel van de nieuwe dingen die ik heb ontdekt zijn heel gebruiksvriendelijk en ik was zelf onder de indruk van alle widgets die ik op mijn blog kon plaatsen om te verwijzen naar al die toepassingen. Sommige van die toepassingen zijn ontdekkingen gebleken. Met Delicious ga ik zeker verder aan de slag, feedreaders hebben me aardig verrast en ook Flickr was een openbaring. Tenslotte bleek ook Facebook socialer dan ik verwacht had. LastFM, LibraryThing en een aantal andere zaken kende ik al.

Uiteindelijk zijn het niet de toepassingen gebleken die de meeste indruk maakten, maar de mogelijkheden. De nieuwe manieren waarop we informatie kunnen aanbieden (en vanaf nu ook uitwisselen) bieden heel wat kansen om aanwezig te zijn precies daar waar die informatie in de eerste plaats gezocht wordt en dat is niet langer de bibliotheek maar het World Wide Web.

Moet iedereen nu meteen al die steeds vernieuwende toepassingen op de voet volgen en in zijn of haar bibliotheek alles aan alles beginnen linken? Wij hebben daar in onze bib alvast niet de technische ondersteuning, noch de tijd, noch de middelen voor. Ik heb begrepen dat voor de ontwikkeling van de digitale bibliotheek gekozen werd voor een aparte structuur, los van Locus dat over een paar dagen start. De blog die werd gelanceerd op digitale bibliotheek maakt alvast duidelijk dat ze hun start wat hebben gemist, veel reacties en interactiviteit valt er niet te bespeuren. Laat ons hopen dat zij de ruimte krijgen om ons blijvend ondersteuning te bieden en de middelen aanreiken om ook ons publiek de 2.0 toepassingen te kunnen aanbieden. De doelstellingen omtrent bibliotheek 2.0 die in de visietekst te lezen staan ogen alvast ambitieus.

Ik volgde al een tijdje de 2.0 ontwikkelingen in de bibliotheekwereld en daarbuiten en wist dat ze invloed zouden hebben op onze werking. De cursus heeft voor mij aangetoond dat het nog veel sneller gebeurt dan ik vermoedde en dat de verdere digitalisering van informatie onze taakomschrijving ingrijpend zal veranderen.

Natuurlijk zullen mensen nog boeken willen lezen in de toekomst en met plezier een bibliotheek binnenstappen. Maar, had vorige maand een klant gevraagd naar informatie over Versailles naar aanleiding van een bezoek aan de tentoonstelling van Jeff Koons, dan had ik hem waarschijnlijk een paar boeken getoond en eventueel een website. Vandaag kan ik die klant ook naar een podcast verwijzen die ik onlangs voor mezelf vond op iTunes. Of hoe zo een cursus ook in je persoonlijk leven ingrijpt.

Poging tweeëntwintig (2)

"Op die plek, waar zelfs mannen geen baardgroei van betekenis hadden, was de kruideniersvrouw het doelwit van wrede spot, totdat Olga zich ermee bemoeide en haar een zelfgebrouwen drankje gaf, hetzelfde dat ze voorschreef tegen schurft."
Uit "Het oneindige plan" van Isabel Allende.

De regels zijn simpel:

Neem het dichtsbijzijnde boek, nu meteen
Ga naar pagina 56
Vind de vijfde zin
Citeer die zin op je blog
Kopieer deze instructies onderaan de post
Zoek niet naar een goed boek, mooi boek, maar pak het dichtsbijzijnde

Poging tweeëntwintig

Wat heb ik geleerd en wat vond ik leuk? Heel wat van de nieuwe web 2.0 tools kende ik al en toch was ik verbaasd over de mogelijkheden als je ze allemaal op een rijtje ziet staan. LibraryThing, Flickr, LastFM, blogger.com, FaceBook... allemaal stuk voor stuk fantastische instrumenten om met gelijkgestemden te communiceren en informatie uit te wisselen. Voorlopig zit mijn hoofd vol en geef ik mezelf een weekje de tijd om alles even te laten bezinken. Mijn drieëntwintigste poging krijg je dan wel te lezen. Tot later.

Poging eenentwintig

Ik ben een kijkje gaan nemen op Nextspace , de nieuwsbrief van het Amerikaanse OCLC, de organisatie die ondermeer instaat voor Worldcat. Eén van de commentaren op het hoofdartikel is geschreven door Rick Anderson, Director of Resource Acquisition, University of Nevada, Reno Libraries. In zijn tekst staat hij ondermeer stil bij een aspect dat nog niet aan bod is gekomen, nl. de impact van web 2.0 op collectievorming.

Tot vandaag trachten wij allemaal een collectie op te bouwen die tegemoetkomt aan alle noden aan informatie, ontwikkeling, educatie en ontspanning van onze bezoekers (de klassieke decretale omschrijving). Dat wij op alle informatiebehoeften een antwoord zouden kunnen bieden is natuurlijk een onbegonnen zaak maar tot zolang die informatie enkel op papier bestond en bovendien te duur was om als individu aan te schaffen, bleef het een behartenswaardige zaak dat openbare bibliotheken bestonden en allemaal door de jaren heen een "just in case" collectie samenstelden.

De voortdurende uitbreiding van web 2.0 zal er voor zorgen dat onze toekomstige gebruikers toegang tot álle informatie zullen wensen: digitale collecties van kranten en tijdschriften, boeken, blogs, podcasts, enz. Dat deze behoeftewijziging al aan de gang is merken we in onze teruglopende uitleencijfers. Deze evolutie hoeft niet meteen een bedreiging te zijn maar eerder een uitdaging om nieuwe wegen in te slaan. Niet iedereen zal de vaardigheden hebben om informatie zelf bij elkaar te sprokkelen en net daarin ligt volgens mij onze nieuwe taak verscholen: als we er als bibliotheek kunnen in slagen om de barrières te slopen tussen de vraag en het overweldigende aanbod, de resultaten te filteren en als het ware digitale infopakketten op maat van de gebruiker kunnen maken, dan zal de bibliotheek als informatiebemiddelaar haar bestaansrecht kunnen behouden.

Rick Anderson staat ook stil bij het feit dat tot nu toe mensen verplicht waren om zich fysiek te verplaatsen indien zij informatie wensten. Ook dat is afgelopen. Bijna alles is via pc te vinden. Precies daar zullen wij als bibliotheek een plaats moeten verwerven. Als wij kunnen aantonen dat we de geschikte tussenpersoon zijn en onze diensten via het net kunnen verspreiden, hoeven we ons niet meteen zorgen te maken. Anderson eindigt zijn betoog met de stelling dat we niet kunnen wachten tot onze koepelorganisatie zijn steven wendt, maar dat elke bibliotheek best nu al van koers verandert.

Poging twintig (2)

Deze wou ik jullie toch niet onthouden:



Een boodschap van Al Blogger from Maarten Schenk on Vimeo.

Poging twintig

Jongere collega’s kunnen het zich waarschijnlijk niet meer voorstellen maar toen ik startte in de bibliotheek beschikten wij over een klein stencilapparaatje om cataloguskaarten te dupliceren. Zo hoefde je maar één keer een kaartje te typen en dat dan twee keer te stencilen. Eén kaartje was voor de titelcatalogus bestemd, eentje voor de auteurscatalogus en eentje voor de onderwerpscatalogus. Wat later kregen wij, o wonder der techniek, een ultramoderne typmachine mét een geheugen! Zo hoefde je maar één cataloguskaartje te typen om er daarna twee extra te laten reproduceren en waren we eindelijk van die stencilblaadjes verlost. Those were the days!!

Sindsdien is de tijd niet blijven stilstaan. Catalografie werd geautomatiseerd en ikzelf heb steeds veel aandacht besteed aan het thesaurusbeheer, altijd met de bedoeling om een eenduidige catalogus aan te bieden met de nodige trefwoord- en auteursverwijzingen en zonder extra balast voor de gebruiker (geen dubbels, één titelbeschrijving met daaronder verscholen alle editievermeldingen, enz.) Niet dat ik (in tegenstelling tot sommige collega’s, cfr. de bibliotheekfora) een trefwoordenfetisjist ben, verre van, maar ik heb toch steeds gestreefd naar een zo overzichtelijk mogelijke catalogus. Vaak zelfs tegen beter weten in: een blik in het computersysteem op het gebruik van de catalogus maakt pijnlijk duidelijk dat al bij al heel weinig gebruikers van alle functies gebruik maken en zeventig procent van de bibliotheekbezoekers zijn sowieso grasduiners ).

Nu mensen niet langer naar de bibliotheek hoeven te komen om op te sporen welke boeken en wat voor informatie we te bieden hebben, is de situatie natuurlijk veranderd. Dat iedereen (nou ja, iedereen met een pc) van thuis uit via http://www.bibliotheek.be/ alle informatie bij elkaar vindt, is fantastisch. De verwijzingen naar Wikipedia, Mediargus, Digileen, LastFM en LibraryThing zorgen er ook voor dat mensen vaak zelfs niet naar de bib hoeven te komen. Slechts wanneer ze een bepaald boek of ander medium letterlijk in handen willen krijgen, moeten ze de stap naar de bibliotheek zetten. Dat we hierdoor de traditionele bibliotheekwerking zullen moeten hertekenen spreekt voor zich.

Ik vind wel dat we in de nieuwste sociale catalogi moeten opletten voor teveel toeters en bellen en vermijden dat de resultaten een kakofonie worden. Laten we de proef op de som nemen. Ik wil al langer aardappelen telen en ben op zoek naar informatie. Op http://zoeken.bibliotheek.be/ tik ik het woord aardappel en scoor meteen 368 hits. Op de eerste pagina vind ik vooral aardappelrecepten, slechts één boek blijkt over de teelt van aardappelen te gaan. Misschien moet ik mijn vraag aanpassen. Daarom tik ik "aardappelen telen" in. Deze keer vind ik 8 resultaten waaronder slechts 1 boek (Van avocado tot zoete aardappel : tropische cultuurplanten zelf telen, uitgavedatum onbekend), de overige 9 resultaten zijn krantenartikels die slechts van heel ver (vooral genetische manipulatie) wat te maken hebben met wat ik zoek.

Een ander probleem in Aquabrowser is de associatieve woordenwolk aan de linkerzijde. Het oogt wel mooi maar je bent er niets mee. In die zin ben ik het eens met Edwin Mijnsbergen die in My Discoveries in de AquaBrowser, RSS in WorldCat op ZB Digitaal stelt dat ook hij niet zo goed uit de voeten kan met het associatieve element in ABL en als informatiespecialist eerder kiest voor Worldcat.

Misschien zou Aquabrowser de andere richting moeten uitgaan: beginnen met het elementaire en uitbreidingsmogelijkheden voor je zoekresultaten bieden in plaats van meteen alles te tonen en je te verplichten daarna je resultaten te verfijnen. Momenteel oogt het spectaculair maar ik vermoed dat vele gebruikers in het bos de bomen niet meer vinden.